(1756-1841)
polski architekt i teoretyk architektury; przedstawiciel dojrzałego klasycyzmu; protegowany Stanisława Kostki Potockiego, który rozbudził w A. zainteresowanie antykiem i architekturą i umożliwił mu studia w Rzymie; 1812-16 ponownie we Włoszech, przyjęty w poczet czł. Akademii Św. Łukasza; po powrocie do kraju czł. Rady Ogólnej Budownictwa, Generalny Budowniczy w Królestwie Kongresowym oraz prof. Uniw. W-wskiego; projektował pałace, dwory, obiekty publiczne, kościoły, m.in. w Warszawie: przebudowa fasady kośc. Św. Anny i pałacu Radziwiłłów (Namiestnikowskiego), budowa kośc. Św. Aleksandra, Obserwatorium Astronomicznego, kamienicy "Pod Kolumnami"; także pałac Wodzickich w Igołomi pod Krakowem, przebudowa pałacu Potockich w Natolinie; gł. architekt ks. Izabeli Czartoryskiej w Puławach (przebudowa pałacu i wnętrza, obiekty w parku: Świątynia Sybilli, Domek Grecki, pałacyk Marynki, Domek Gotycki oraz kościół Wniebowziętej Bogurodzicy); 1798-1810 pracował też dla Lubomirskich w Łańcucie (przebudowa elewacji pałacu, wnętrza, parkowe budowle: Oranżeria, Zameczek, Glorietta). Hołdował sztuce wł. w jej klasycznych przejawach, wzorował się na twórczości Palladia; w późniejszych latach projektował w duchu romantycznym, stosując formy neogotyckie; prace teoretyczne: O świątyniach u starożytnych i o słowiańskich, Budowa kościołów i in.
SYBILLI ŚWIĄTYNIA W PUŁAWACH, NEOGOTYK, BAUMAN Fryderyk, KLASYCYZM W SZTUCE POLSKIEJ, IGOŁOMIA, POLSKA. SZTUKA. NURT ROMANTYCZNY, POLSKA. SZTUKA. KLASYCYZM