założony 1765 jako pierwszy pol. stały teatr zawodowy z inicjatywy króla Stanisława Augusta (oficjalną nazwę Narodowy otrzymał 1924; otwarty Natrętami J. Bielawskiego w Operalni w Ogrodzie Saskim), po kolejnych przenosinach (za dyrekcji Bogusławskiego, a następnie L. Osińskiego): do pałacu Radziwiłłowskiego przy Krakowskim Przedmieściu i gmachu przy placu Krasińskich, od 1833 jako Warszawskie Teatry Rządowe (do 1915) w Teatrze Wielkim; na dwóch scenach zespoły: Opery i Baletu oraz Dramatu; zespół Dramatu otrzymał 1924 nazwę T.N.; do wojny kierowali nim: J. Osterwa (1924/25), K. Kamiński, A. Śliwiński, J. Lorentowicz, E. Chaberski, S. Krzywoszowski, L. Solski, A. Zelwerowicz; spalony 1939, odbudowany 1949 (dyr. M. Meller, kierownik artyst. W. Krasnowiecki; początkowo nie ma wyraźnego profilu artyst., a repertuar opiera się na klasyce, dopiero dyrekcja W. Horzycy (1957-59) określiła model Sceny Narodowej, nieco zagubiony przez W. Daszewskiego i ponownie konsekwentnie realizowany przez K. Dejmka (1962-68) zdymisjonowanego za spektakl Dziadów wykorzystany 1968 do prowokacji przeciw literatom i studentom; po objęciu dyrekcji przez A. Hanuszkiewicza repertuar zdominowały uwspółcześnione wersje klasyki; dyrekcję J. Krasowskiego przerwał 1985 pożar; po odbudowie, zakończonej 1996, nazwa T.N. objęła scenę dramatyczną i operowo-baletową; 1997–2002 szefem był Jerzy Grzegorzewski; od 2002 Jan Englert.
- POLSKA. TEATR. XIX STULECIE, wprowadzenie 1819 zahamowało...
- TEATR WIELKI w Warszawie, reprezentacyjna scena...
- WARSZAWA, stolica , miasto położone...