zakład energetyczny przetwarzający inne rodzaje energii na energię prądu elektr. zmiennego lub (obecnie bardzo rzadko) stałego. E. klasyfikuje się wg rodzaju przetwarzanej energii bądź rodzaju jej nośnika; wyróżnia się e.: cieplne, do których zalicza się e. paliwowe (energia chemiczna spalanego paliwa), e. geotermiczne (energia cieplna wnętrza Ziemi) i e. maretermiczne (energia cieplna wód morskich); wodne, tzw. hydroelektrownie (energia spływającej wody), pływowe(energia przypływów i odpływów morza), falowe (energia fal morskich); jądrowe (energia wiązań jąder atomów); wiatrowe (energia wiatru); słoneczne, tzw. helioelektrownie (energia promieniowania słonecznego). Podstawowym urządzeniem e. jest prądnica (generator), która napędzana jest za pośrednictwem przetwornicy energii: w e. cieplnych silnikiem parowym (najczęściej turbiną parową) lub silnikiem spalinowym (tłokowym lub turbiną gazową); w e. wodnych turbiną wodną; w e. atomowych turbiną parową. Zespół roboczy turbina-generator nazywa się często turbogeneratorem. E. cieplne bazują na spalaniu paliw stałych: węgla kamiennego i brunatnego, torfu, łupków bitumicznych; paliw ciekłych - najczęściej ropy naftowej; paliw gazowych - gazu ziemnego, wielkopiecowego itp. W e. cieplnych parowych energia cieplna i ciśnienia zawarta w parze wodnej po przejściu przez turbinę jest jeszcze stosunkowo duża, stąd często wykorzystuje się ją do celów grzewczych (elektrociepłownia). E. wodne wytwarzają energię elektryczną przy zastosowaniu mniej złożonego, tańszego wyposażenia technicznego oraz przy znikomym zanieczyszczeniu środowiska, jednak nakłady inwestycyjne związane z ich budową są kilkakrotnie wyższe od ponoszonych przy budowie e. cieplnych. Podstawowym urządzeniem e. jądrowej jest reaktor, w którym ciepło z paliwa rozszczepialnego (np. izotopu uranu z tzw. moderatorem- grafitem lub berylem) powstaje w wyniku kontrolowanej reakcji łańcuchowej rozszczepiania jąder atomów. Przebieg reakcji reguluje się przez wsuwanie lub wyciąganie z przestrzeni reaktora zawierającej paliwo jądrowe elementów z materiałów pochłaniających neutrony (izotopy boru lub kadmu). Przez centralną część reaktora (rdzeń) przepływa chłodziwo (ciekłe metale, np. sód lub potas, woda, ciężka woda, hel itp.), które ciepło pobrane w reaktorze oddaje w wymienniku wodzie z obiegu wtórnego. Z tej wody tworzy się para zasilająca turbinę parową napędu generatora. Koszt 1kWh energii elektr. wytworzonej w e. jądrowej jest porównywalny z kosztem energii uzyskanej w e. cieplnej (z 1 kg paliwa jądrowego 235U można uzyskać ilość energii elektr. otrzymywaną w e. cieplnych z 2000 do 3000 ton węgla lub 1600 ton benzyny). Jednakże zagrożenie środowiska naturalnego i życia ludzi w przypadku ewentualnej awarii w e. jądrowej każe z dużą ostrożnością planować rozwój energetyki jądrowej. Ze względu na duże zróżnicowanie zapotrzebowania na energię elektr. w ciągu doby, a także w różnych okresach roku niektóre e. wodne wytwarzają energię elektr. wyłącznie w czasie największego zapotrzebowania (szczytu). Noszą one nazwę e. szczytowych. E. wodne zwane pompowymi w okresach małego zapotrzebowania (np. w nocy) zużywają własny prąd do przepompowywania wody do wysoko położonego zbiornika, z którego wypuszcza się ją do turbiny napędowej generatora w czasie szczytowego obciążenia. Pierwszą większą elektrownię zbudował 1882 T.A. Edison w Nowym Jorku. Wytwarzała prąd stały zasilający 1284 żarówki. W 1891 w Laufen (Niemcy) M. Doliwo-Dobrowolski zbudował pierwszą e. wodną z prądnicą trójfazową prądu zmiennego; pierwszą e. atomową wybudowali Rosjanie 1954 w Obnińsku (90 km od Moskwy).
- Największe elektrownie na świecie
- Elektrownie wiatrowe w Polsce 1999 (łączna moc elektrowni wiatrowych zainstalowanych w Polsce nie przekracza 1 promila wytwarzanej energii)
- Moc zainstalowana w elektrowniach netto oraz udział w produkcji światowej (Rocznik Statystyczny GUS 1999)
- Największe elektrownie w Polsce
- elektrownia, całkowita moc elektrowni...
- elektrownia, zakład wytwarzający...
- PŁYWOWA ELEKTROWNIA, elektrownia maremotoryczna...