(m.)
miasto wojewódzkie i siedziba powiatu w Pradolinie Wrocławskiej, nad Odrą; 129,3 tys. mieszk. (2002); w IX w. gród, ośr. plemienny Opolan; 1163-1532 stolica księstwa piastowskiego; prawa miejskie ok. 1250; od XIV w. lenno czeskie, potem w ręku Habsburgów, od 1742 pod panowaniem Prus; w XIX w. ważny ośr. polskiego życia narodowego na Śląsku (działalność J. Lompy, B. Koraszewskiego, Związku Polaków w Niemczech, ZHP, Banku Ludowego, Tow. Śpiewaczego "Lutnia", chóru "Echo", ukazywanie się "Gazety Opolskiej", "Nowin"); od 1919 stolica niemieckiej prowincji Górny Śląsk; obszar ostrych represji niem. wobec pol. działaczy podczas II woj. świat., 21 obozów pracy przymusowej, 8 filii obozu dla jeńców wojennych w Łambinowicach, ośr. konspiracji; do 1945 nazwa urzędowa Oppeln; od 1950 siedziba województwa; przem. cementowy, środków transportu, maszynowy, spożywczy, meblarski, poligraficzny, zakłady rzemiosła artystycznego; węzeł kolejowy, port rzeczny; wyższe uczelnie, instytuty badawcze, teatry, filharmonia; doroczne festiwale piosenki polskiej; diecezja Kościoła rzymskokatolickiego; zabytki: katedra XV-XVI w., zespoły klasztorne Franciszkanów i Dominikanów XIII-XVIII w., gotycka wieża dawnego zamku piastowskiego (XIV w.), późnogotyckie i renesansowe kamienice; z nowszych budowli ratusz z 1936, amfiteatr z 1965 (miejsce Festiwalu Polskiej Piosenki), teatr z 1975, hala sportowa, stadion; Uniw. Opolski i 5 innych szkół wyższych; liczne tow. naukowe i oświatowe, rozgłośnia radiowa, muzea, skansen; centrum życia kulturalnego i naukowego opolszczyzny.
WROCŁAWSKA PRADOLINA, ŚLĄSKA NIZINA, , OPOLSKA RÓWNINA, OPOLSZCZYZNA, OPOLSKIE WOJEWÓDZTWO