ze Stagiry (384-322 p.n.e.)
filozof, najwszechstronniejszy z myślicieli greckich, uczeń Platona, nauczyciel Aleksandra Wielkiego; założyciel własnej szkoły filoz. Likejon ( perypatetycy); próbował pogodzić idealistyczne i materialistyczne wątki w myśli greckiej, tworząc tzw. filozofię "złotego środka" - umiarkowanego realizmu; dokonał syntezy wiedzy staroż., czym przyczynił się do wyodrębnienia z filozofii szczegółowych dyscyplin nauk.; A., w odróżnieniu od Platona, odrzucił istnienie idei samych w sobie; rzeczywistościami, substancjami są rzeczy jednostkowe, pojęcia ogólne należą natomiast do orzeczników, do tego, co wypowiadamy; nie ma "człowieka w ogóle", są tylko pojedynczy ludzie i w każdym człowieku istnieje to co ogólnoludzkie, wspólne z innymi ludźmi i to co indywidualne, co różni go od pozostałych ludzi (to, co ogólne, pojęcie, jest tylko istotą rzeczy tkwiącą w nich samych); poznanie jakiegoś przedmiotu jest dla A. uchwyceniem jego "istoty", którą wyraża najbliższe nadrzędne pojęcie rodzaju, pod które dany przedmiot podpada, a więc to, które oznacza jego rodzajową istotę ogólną, i przez różnicę gatunkową nadającą mu indywidualną odrębność. Ale dla A. ostatecznym celem poznania nie jest wiedza o tym, że rzeczy są takie jakie są, ale dlaczego są takie, jakie są. Wyróżnił cztery rodzaje przyczyn: materialną, formalną, celową i sprawczą. Terminologia materia - forma zakłada, że każdy materiał jest kształtowany przez aktywnie formujący czynnik, formę. Proces ten nie ma charakteru przypadkowego czy mechanistycznego ale jest zdeterminowany celem. Tak więc każda przyczyna formalna zakłada przyczynę sprawczą, identyczną z ostatecznym celem spowodowanego przez nią rozwoju. Dla A. świat układa się stopniami w szereg, na którego początku jest "materia pierwsza", która jest czystą możliwością a na końcu czysta forma, będąca czystą aktywnością. Koncepcja ta zakładała istnienie "pierwszego poruszyciela", od którego pochodzi pierwszy impuls do kształtowania materii. Ten wątek filoz. A. rozwinie św. Tomasz z Akwinu, a arystotelizm stanie się źródłem inspiracji dla filoz. chrześcijańskiej. Dzieła A. zwykło dzielić się na: pisma logiczne (Kategorie, Analityki, Topiki), pisma przyrodnicze (Fizyka, O niebie, Zoologia, Meteorologia), filozofia pierwsza (Metafizyka), pisma etyczne (Etyka nikomachejska, Etyka eudemejska), pisma polityczne (Polityka), pisma poetyckie (Poetyka, Retoryka); większość pism A. nie była przeznaczona do publikacji, są to zredagowane (gł. przez Andronika z Rodos) jego notatki do wykładów.
CHAOS, EJDETYCZNY, WITALIZM, KATEGORIA, JAKUB Z GOSTYNINA, TEOFRAST Z ERESOS, LOGIKA FORMALNA, TEZA, FALLICZNE KULTY, MANUTIUS
- Arystoteles, (384-322 p.n.e.)
- Arystoteles, (384-322 p.n.e.)
- Arystoteles, (384-322 p.n.e.)