czynele, żele
instrument z grupy idiofonów uderzanych; najczęściej dwie płyty wykonane z ciasno zwiniętego spiralnie brązowego drutu lub precyzyjnie kutej blachy brązowej; w środk. części lekko wklęsłe, z kopulastym wgłębieniem, do którego przymocowuje się skórzany uchwyt; dźwięk nieokreślonej wysokości i barwy powstaje poprzez zderzanie brzegów t. lub przez uderzanie jednego z nich pałeczką od kotłów; wytwarzanie t. wymaga znacznej precyzji i jest tradycyjną sztuką wsch., skąd zresztą t. się wywodzą (Turcja, Chiny); w Europie znane od XVII w., choć stosowane niemal wyłącznie w tzw. kapelach janczarskich; ob. używane w różnych typach orkiestr; w praktyce wykonawczej jazzu i rocka stosuje się specjalny mechanizm poruszany dźwignią pedałową (break-maszyna) zderzający t.; pojedyncze t. wchodzą w skład zestawu perkusyjnego; gra się na nich pałeczkami lub miotełkami.