art décoratif
(dosłownie: sztuka dekoracyjna) termin na określenie stylu rozwijającego się w sztuce eur. od początku XX w. do lat 30. (w niektórych dziedzinach plastyki do lat 40.) oraz w sztuce amer. od ok. 1925 do lat 1940.; styl a.d. obejmuje sztuki plastyczne (zwł. grafikę książek i czasopism oraz plakat), architekturę, dekorację wnętrz, rzemiosło artyst., modę kobiecą, przeniknął także do scenografii teatralnej i filmu oraz wzornictwa przemysłowego; jego pierwszą manifestacją była wielka wystawa sztuki dekoracyjnej zorganizowana 1925 w Paryżu (Exposition Internationale des Arts et Industriels Modernes). A.d. jest sztuką zbliżoną do realizmu, ale wpłynęły na nią tendencje modernistyczne, funkcjonalizm, kubizm, estetyka Bauhausu czy nawet abstrakcjonizm; powstał jako opozycja wobec secesji, nie zrezygnowano jednak z walorów dekoracyjnych sztuki, zwł. użytkowej, osiągnięcie dużej dekoracyjności było nawet gł. celem; postulowano m.in. ścisłe podporządkowanie ornamentu przedmiotowi, podkreślanie, a nie zacieranie jego kształtu, wydobycie wartości tworzywa, konstruowanie formy zgodnej z przeznaczeniem; dzieła a.d. cechuje syntetyzowanie i upraszczanie form, płaszczyznowość, symetria, stosowanie ornamentów geometrycznych, geometryzowanie motywów roślinnych i zwierzęcych. A.d. reprezentują m.in. P. Iribe i A. Marthy (obaj: grafika, meblarstwo, dekoracja wnętrz), A.M. Cassandre (plakat), J. Dupas, K. van Dongen i Polka T. Łempicka (wszyscy troje malarstwo), R. Lalique (szkło artyst. i biżuteria), jubilerskie wyroby firmy Cartier, kolekcje mody J. Lanvina czy C. Chanel; w Polsce - artyści skupieni w zrzeszeniach "Warsztaty Krakowskie" i oraz w ugrupowaniach artyst. i ; m.in. Z. Stryjeńska, W. Borowski, W. Roguski (malarstwo), E. Wittig (rzeźba), W. Skoczylas (grafika), E. Bartłomiejczyk, W. Wąsowicz, T. Gronowski (grafika użytkowa, plakat); w stylu a.d. utrzymane były wnętrza statków pasażerskich "Piłsudski"(1935) i "Batory" (1936), także szkła artyst. i użytkowe wytwarzane w hutach "Hortensja", "Niemen", "Zawiercie" oraz ceramika z Ćmielowa; styl a.d. stał się ponownie modny od 1966 (tzn. od retrospektywnej wystawy w Paryżu "Les Années 25").
ART DÉCORATIF, ŁEMPICKA, SZCZEPKOWSKI, RASZKA, SOPOĆKO
- NAPIER-HASTINGS, miasto w ; 110 tys.(...)