utwór liryczny (wiersz) składający się z 14 wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach i dwóch tercynach (trójwierszach); część pierwsza ma z reguły charakter opisowy lub narracyjny, część druga jest ogólniejszą refleksją filozoficzną; w zamknięciu s. zawiera się gł. przesłanie całego utworu i dlatego ostatnia tercyna zmierza w stronę aforyzmu (sentencji), niekiedy nawet paradoksu; forma s. ukształtowała się na Sycylii w XIII w., zapewne pod wpływem liryki prowansalskiej i aforystycznej poezji arabskiej; w pierwotnej wersji były to cztery dwuwersy o rozmiarze 11-zgłoskowym (dystychy) i dwie tercyny rymowane krzyżowo: ab ab ab ab + cdc cdc. Klasyczna postać s. wł. uformowała się w XIV w. za sprawą Dantego i Petrarki (schemat abba abba cdc dcd); w ciągu dwóch następnych stuleci rozpowszechnił się w lit. hiszp. (J. Boscán, G. de la Vega), portugalskiej (L. de Cames), franc. (C. Marot, P. Ronsard, J. du Bellay, V. Voiture) i ang. (T. Wyatt, H. Surrey, E. Spenser, W. Szekspir); we Francji s. przybrał zmienioną postać (zamiast dwóch tercyn stosowano czterowiersz i dystych), podobne modyfikacje wprowadził w s. ang. E. Spenser (tzw. s. spenserowski). W Polsce J. Kochanowski i M. Sęp Szarzyński uprawiali s. typu franc. (tzw. marotyczny), s. wł. - S. Grabowiecki i ta ostatnia forma ustaliła się jako kanoniczna w literaturze barokowej (J.A. Morsztyn); w okresie oświecenia s. uprawiano rzadko i dopiero romantyzm wskrzesił tę tradycyjną formę wypowiedzi lirycznej (W. Wordsworth, J. Keats, A. Puszkin, H. Heine, N. Leanu, A. Mickiewicz, J. Słowacki); bogatą twórczość sonetową obserwować można w okresie wczesnego modernizmu i parnasizmu (Ch. Baudelaire, T. Gautier, J.M. de Hérédia, Ch. M. Leconte de Lisle); w Polsce s. utrzymywał się albo jako spuścizna romantyczna (M. Konopnicka, A. Asnyk) bądź jako echo neoromantycznych prądów franc. w okresie Młodej Polski (J. Kasprowicz, Z. Przesmycki-Miriam, K. Tetmajer, K. Zawistowska, L. Staff), przy czym nie obowiązywał tu jeden tylko wzorzec stroficzny i rytmiczny; mistrzami sonetu okazali się także skamandryci: J. Lechoń, J. Iwaszkiewicz, A. Słonimski, J. Tuwim. Obecnie s. jest formą wypowiedzi lirycznej, która pełni funkcje stylizacyjne, będąc sygnałem klasycystycznej dawności i tradycji (S. Grochowiak, Cz. Miłosz, S. Barańczak).
- sonet, (wł. sonetto )
- SONET, (Synchronous Optical...
- Sonet szalony, wiersz L. Staffa zamieszczony...