niem. Donau, węg. Duna, serbsko-chorw. Dunav, rum. Dunrea, bułg. Dunaw, w starożytno?ci tracko-gr. Istros, gr. Danubios, łac. Ister, Danuvius
rzeka w Niemczech, Austrii, Słowacji, na Węgrzech, w Chorwacji, Jugosławii, Rumunii; dł. 2850 km (pod względem dł. druga po Wołdze rz. w Europie); pow. dorzecza 817 tys. km2; wyznacza część granicy między Chorwacją a Jugosłowią oraz między Rumunią a Jugosławią, Bułgarią i Ukrainą; jedna z najw. eur. dróg wodnych; tworzy się poniżej m. Donaueschingen (Niemcy, Wirtembergia) z połączenia dwóch potoków: Brege i Brigach, wypływających ze wsch. stoków G. Schwarzwaldu; w górnym biegu przepływa między Wyż. Szwabsko-Bawarską i przedgórzem alpejskim a Jurą Szwabsko-Frankońską i Masywem Czeskim; następnie biegnie Niz. Środkowodunajską i Wielką Niz. Węgierską; między G. Banackimi a Wschodnioserbskimi tworzy przełom Żelaznej Bramy (na granicy rumuńsko-jugosłowiańskiej) osiągając Niz. Wołoską; wpływa do M. Czarnego deltowatym ujściem o łącznej tworzonym przez trzy odnogi: Kilia, Sulina, Św. Jerzy; delta D. o pow. 5800 km2, położona na terytorium Rumunii i częściowo Ukrainy, to unikat w skali światowej (300 gat. ptaków, 160 gat. ryb, 156,3 tys. ha trzcin), 1991 umieszczona na Liście Rezerwatów Biosfery UNESCO; najw. dopływy: Inn, Drawa, Morawa, Sawa (prawe), Cisa, Aluta, Seret, Prut (lewe); średni roczny przepływ przy ujściu 6430 m3/s, maksymalny ok. 20 tys. m3/sek., minimalny 2 tys. m3/sek.; komunikacja śródlądowa kanałami Ren-Men-D., D.-Cisa, D.-M. Czarne, w budowie kanał D.-Odra; statki mor. wpływają deltą do m. Braiła; elektrownia wodna przy Żelaznej Bramie o mocy 2050 MW; miasta nad D.: Ulm, Ratyzbona (Niemcy), Linz, Wiedeń (Austria), Bratysława (Słowacja), Budapeszt (Węgry), Nowy Sad, Belgrad (Jugosławia), Ruse (Bułgaria), Braiła, Gałacz, Tulcea (Rumunia), Izmaił (Ukraina); według międzynar. konwencji z 1948 żegluga na D. jest wolna i otwarta dla obywateli, statków handl. i towarów wszystkich państw, a nad jej postanowieniami czuwa Komisja D.
CERAMIKI SZNUROWEJ KULTURA, DONAU, WĘGIERSKA WIELKA NIZINA, DUNA, JURA SZWABSKA, KRUM, TRAUN, DUNĂREA, MORAWA, NADDUNAJSKA NIZINA
- Dunaj, rzeka wśrodk. Europie,...
- DUNAJ, miejscowość w , powiat...
- DUNAJ MORZE CZARNE, KANAŁ, kanał w ; łączy port...