nazwa oficjalnego dokumentu końcowego konferencji odbytej 4-11 II 1945 w Jałcie na Krymie z udziałem przywódców W. Brytanii (Churchill), USA (Roosevelt) i ZSRR (Stalin); stanowi ją 5 zasadniczych dokumentów: 1. D.J. O DALEKIM WSCHODZIE - w sprawie przystąpienia ZSRR po kapitulacji Niemiec do wojny przeciwko Japonii, a także w sprawie przyznania ZSRR Sachalinu z pobliskimi wyspami oraz Wysp Kurylskich; 2. D.J. W SPRAWIE EUROPY - dotyczyła koordynacji polityki trzech rządów w kwestii narodów uwolnionych spod panowania Niemiec oraz narodów byłych państw satelickich Niemiec; zakładała: likwidację śladów nazizmu, prawo narodów do obrania sobie dowolnej formy rządów, pomoc w tworzeniu ładu demokratycznego w ; dokument zapraszał równocześnie Francję w skład mocarstw sojuszniczych pełniących rolę gwaranta D.J.; 3. D.J. W SPRAWIE NIEMIEC - dotyczyła ścisłej koordynacji działań militarnych dla doprowadzenia do bezwarunkowej kapitulacji Niemiec oraz w przyszłości podziału okupowanych Niemiec na strefy, z możliwością objęcia jednej strefy przez Francję; deklarowała równocześnie wspólną wolę mocarstw sojuszniczych do zniszczenia wszelkiego przemysłu niemieckiego, który mógłby służyć produkcji zbrojeniowej; zapowiadała wyegzekwowanie odszkodowań za zniszczenia dokonane przez Niemców, przeprowadzenie denazyfikacji Niemiec, procesy zbrodniarzy hitlerowskich i powołanie wspólnej komisji kontrolującej przebieg tych procesów; 4. D.J. W SPRAWIE POKOJU - deklaracja dobrej woli uniknięcia w przyszłości konfliktów zbrojnych w skali światowej; 5. D.J. W SPRAWIE POLSKI - podkreślając w preambule różnice zdań w kwestii Polski D.J. zapowiadała utworzenie akceptowanego przez 3 mocarstwa Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej, powołanego z sił reprezentujących zarówno rząd przebywający na emigracji w Londynie, jak i organy władzy działające już w Polsce (PKWN); powierzała temu rządowi przeprowadzenie wolnych, nieskrępowanych wyborów; zapowiadała nawiązanie z tym rządem stosunków dyplomatycznych przez 3 mocarstwa oraz akceptowała przebieg wschodniej granicy Polski wzdłuż linii Curzona (z odchyleniami do 8 km); ustalenie zachodniej granicy odraczała do konferencji pokojowej.
- jałtańsko-poczdamski ład, porządek eur. ustanowiony...
- ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH, ang. United Nations,...