ang. Cameroon, Republika Kamerunu
LUDNOŚĆ wieloplemienna: 19,6% Fang, 18,5% Bamileke i Bamum, 14,7% Duala, Luanda, Basa, 9,6% Fulani, 7,4% Tikar, 31,5% inne; w miastach 42% mieszk.; gęstość zaludn. 35 osób/km2; przeciętna dł. życia: mężczyźni - 54 lata, kobiety - 57 lat; wyznania: 53% chrześcijanie (35% katolicy, 18% protestanci), 25% animiści, 22% muzułmanie.
USTRÓJ: republika prezydencka na podstawie konstytucji z 1972, modyfikowanej 1995; głową państwa prezydent (Paul Biya od 1982), wybierany w wyborach powszechnych na 7 lat, o znacznych uprawnieniach ustawodawczych; parlament jednoizbowy (Zgromadzenie Nar.) 180 członków, kadencja 5-letnia; przewidywane utworzenie senatu; władza wykonawcza w rękach rządu, premiera mianuje prezydent; kraj dzieli się na 10 prowincji.
WARUNKI NATURALNE. Ukształtowanie pow. wyżynne (Wyż. Kameruńska), sięgające w najw. partiach do 2000 m, opadające na płn. stopniami w kotlinę jez. Czad; wzdłuż wybrzeża nizina do 150 km szerokości, z estuariami rzek; w płn. części niziny masyw wulkaniczny K. (4070 m), z opadem sięgającym 11 000 mm rocznie; klimat na płd. równikowy, wybitnie wilgotny, na płn. podrównikowy, suchy; średni opad roczny na płd. 4000 mm, na płn. 300 do 500 mm; średnie miesięczne temp. od 23 do 26oC; liczne, zasobne w wodę, obfitujące w progi i wodospady rzeki; najw. Sanaga, Nyong, Szari, Logone; lasy zajmują 52% pow.; nad jez. Czad suche stepy.
GOSPODARKA. Kraj słabo rozwinięty, o malejących dochodach wskutek wyczerpywania się zasobów ropy naft.; 46% analfabetów; zatrudnienie w przem. 30%, w rolnictwie 22%; uprawa kakaowca, kawy, kukurydzy, bananów, bawełny, orzeszków ziemnych, , tytoniu; hodowla bydła, owiec, kóz, trzody chlewnej, osłów, koni; eksploatacja lasów; rybołówstwo; znaczne zasoby bogactw naturalnych, słabo eksploatowanych; niewielkie wydobycie rud cyny, żelaza, złota, boksytów, gazu ziemnego; przem. chemiczny, metalowy, drzewny, spożywczy, huta aluminium; sieć kolejowa słaba, drogowa nieco lepsza; w Jaunde i Douala (gł. port morski) lotniska.
HISTORIA. Obszar od VIII w. zajmowany przez niewielkie państewka plemienne; większe znaczenie posiadały Sao w XII i XIII w., Balii i Bamum w XVII w., Duala na początku XIX w.; od XV w. teren penetracji najpierw Portugalczyków, później Holendrów; od 1884 protektorat niem. najpierw obejmujący obszar nadbrzeżny, później cały kraj; podczas I woj. świat. okupowany przez Francję i Anglię; od 1922 decyzją Ligi Narodow przekazany w części wsch. Francji, w zach. W. Brytanii jako terytoria mandatowe; w latach pięćdziesiątych narastające tendencje niepodległościowe, zakończone 1960 proklamowaniem we franc. części Republiki Kamerunu; w części bryt. 1961 referendum, w wyniku którego północ kraju została włączona do Nigerii, a południe do K.; wybrany 1960 prezydentem Ahmadou Ahidjo - przywódca jedynej partii, Kameruńskiego Związku Narodowego - zniósł system związkowy rządów i 1972 doprowadził do zjednoczenia kraju, unikając waśni etnicznych i religijnych między wyznawcami islamu, chrześcijaństwa i animizmu; sytuację ekon. kraju ustabilizowało w tym czasie odkrycie 1973 złóż ropy naft.; 1982 urząd prezydenta przejął dotychczasowy premier Paul Biya, który 1991 przeprowadził nowelizację konstytucji, wprowadzając m.in. wielopartyjny system rządów; 1992 potwierdzony w wyborach na urzędzie (1997 reelekcja); jego władza w coraz większym stopniu przypomina monarchię absolutną, a system wielopartyjny ma charakter czysto fasadowy; niemniej sytuacja polityczna na tle państw Afryki ustabilizowana, wyraźny rozwój gospodarczy, znaczące inwestycje w infrastrukturę komunikacyjną; 2000 ogłoszenie planu poprawy stanu sanitarnego kraju (pali się śmieci, wyburza rudery, czyści kanały itp.).
PIGMEJE, CZAD, SZARI, SANGA, NIEMIECKA AFRYKA, DOUALA, JAUNDE, SANAGA, CAMEROON, KUMBA