dyscyplina naukowa zajmująca się człowiekiem jako istotą społeczną, wytwarzającą kulturę; termin e. używany jest często w tradycji eur. (zwł. franc.) zamiennie z etnografią lub z antropologią społeczną (tradycja brytyjska), albo z antropologią kulturową (tradycja amer.); e. traktowana jest najczęściej jako etap pośredni między - zorientowaną na obserwację i opis życia społ. - etnografią a teoretycznie i syntetyzująco ukierunkowaną antropologią społeczną; przedmiotem badań e. były początkowo tradycyjna kultura chłopska i kultura ludów pierwotnych, ob. zainteresowanie e. rozszerzyło się na społeczeństwa modernizujące się i przemysłowe oraz na problemy zmiany kulturowej i wzorów kultury; badania e. nie obejmują tzw. kultury wyższej (artystycznej); e. zajmuje się najczęściej małymi wspólnotami lokalnymi i społecznościami plemiennymi; w czasie badań terenowych, posługuje się obserwacją uczestniczącą, wywiadami, ankietami, dokumentacją audiowizualną; e. koncentruje się na badaniu systemów kulturowych i analizowaniu różnic i podobieństw międzykulturowych w celu znalezienia reguł uniwersalnych (powszechników kulturowych) i zrozumienia specyfiki poszczególnych kultur; badania e. stwarzają podstawę dla teoretycznych uogólnień antropologii kulturowej; e. ujmuje kulturę w sposób całościowy, łącząc jej aspekt materialny z symbolicznym. Elementy wiedzy z zakresu e. można znaleźć już u staroż. filozofów; rozwój wiedzy o kulturze i obyczajach ludów pierwotnych nastąpił wraz z wielkimi odkryciami geograficznymi, jednak e. jako samodzielna dyscyplina naukowa powstała dopiero w 2. poł. XIX w.: pojawiły się wówczas dwa kierunki interpretacji zjawisk kulturowych: ewolucjonizm, próbujący opisać kolejne stadia rozwoju kultury od fazy pierwotnej po społeczeństwa cywilizowane (m.in. E.B. Tylor, J. Frazer, J. Bachofen) i dyfuzjonizm, badający procesy przenikania kultur w czasie i przestrzeni (F. Graebner, A. Ankerman, W. Schmidt, W.J. Perry, L. Frobenius); w latach 20. XX w. pojawiły się 4 nowe kierunki w e. (krytyczne w stosunku do ewolucjonizmu i dyfuzjonizmu): socjologizm, opierający się na założeniu, że wszystkie elementy kultury określone są przez swój społeczny charakter (É. Durkheim i jego kontynuatorzy, m.in. M. Mauss, M. Halbwachs); funkcjonalizm, wyjaśniający zjawiska kulturowe poprzez odwołanie się do ich funkcji w społeczeństwie (B. Malinowski i A.R. Radcliffe-Brown oraz ich następcy, np. E. Leach, R. Firth, E. Gellner); psychologizm, zajmujący się gł. strukturą myślenia ludów pierwotnych (L. Lévy-Bruhl, A. van Gennep) oraz amer. antropologia kulturowa; rozwijała się także inspirowana materializmem historycznym (a więc pośrednio ewolucjonizmem) radziecka etnografia; po II woj. świat. pojawiły się w e. nowe orientacje (często powiązane z innymi dziedzinami wiedzy): strukturalizm, poszukujący ukrytych, pierwotnych struktur zjawisk kulturowych (C. Lévi-Strauss); semiotyka, interpretująca kulturę jako zbiór tekstów (E. Mieletinski, B. Uspienski, W. Toporow, J. Łotman, U. Eco); etnosocjologia, zajmująca się badaniem instytucji społecznych występujących w danych grupach etnicznych (J.W. Bromlej); nowych inspiracji e. dostarczyły także hermeneutyka (P. Ricouer, G. Durand), fenomenologiczne religioznawstwo (M. Eliade) oraz etnometodologia (R. Garfinkel); pierwsze pol. badania naukowe z dziedziny e. prowadził w poł. XIX w. O. Kolberg, który dokonał etnograficznego opisu zwyczajów ludowych większości regionów kraju; pod koniec XIX w. działali w kraju badacze terenowi (Z. Gloger) oraz teoretycy kultury (J. Karłowicz, L. Krzywicki); cywilizacjami ludów pierwotnych zajmowali się, m.in. B. Piłsudski, I. Domeyko, S. Szolc-Rogoziński; w okresie międzywojennym e. (utożsamiana u nas z etnografią) była wykładana we Lwowie, Poznaniu, Krakowie, Wilnie i Warszawie; badania prowadzili, m.in. S. Czarnowski, J.S. Bystroń, K. Moszyński i E. Frankowski; ob. e. jest uprawiana na 7 uniw. i w placówkach PAN; działają Pol. Tow. Ludoznawcze (zał. 1895) i Komitet Badań Etnologicznych PAN; ukazują się czasopisma , "Etnografia Polska" i "Etnologia Polska".
- CISZEWSKI Stanisław Bronisław, (1865-1930)
- Lvi-Strauss Claude, (ur. 1908)
- VASMER, Max (1886-1962)