Reklama

FRANCUSKA LITERATURA

jedna z najbogatszych, najb. znaczących i najb. zróżnicowanych literatur świata. W średniowieczu przodowała poezja epicka płn. Francji i poezja miłosna Prowansji; romanse rycerskie ze sławną Pieśnią o Rolandzie, twórczość bretońska podejmująca wątki legend dot. króla Artura, wątki bajkowe i ludowe, z których wyrósł cykl Roman de Renart, utwory dydaktyczne (Roman de la Rose), a także dramaty liturgiczne i komedie rybałtowskie wypełniają twórczość wieków XI-XIII. Pierwszym poetą nowoczesnym był F. Villon, autor Wielkiego Testamentu. Renesans przyniósł wiersze Ronsarda, groteski Rabelaisa (Gargantua i Pantagruel) i eseje Montaigne'a (Próby), zaczynające nowy typ utworu filozoficzno-erudycyjnego. Reformacja ożywiła literaturę polemiczną (Kalwin). Wiek XVII jest epoką świetnej klasyki; tragedie P. Corneille'a i J. Racine'a oraz obfity dorobek komediowy Moliera dały trwały fundament dramaturgii francuskiej. Moraliści Pascal i La Rochefoucauld stawiali w aforyzmach i krótkich notatkach fundamentalne pytania o sens istnienia i wartości. J. de La Fontaine doprowadził do mistrzostwa formę bajki. Pojawia się powieść (Księżna de Clves autorstwa M. de La Fayette), Niebezpieczne związki Ch.de Laclos połączyły racjonalizm ze zmysłowością w libertynizm. Powieści obdarzone realizmem powstały pod piórami A. Lesage'a, P. de Marivaux, J.J. Rousseau, A.F. Prévosta. Wielki wkład w literaturę wnieśli pisarze skupieni wokół Wielkiej Encyklopedii Francuskiej (D. Diderot, Wolter i J. d'Alembert). Powstały zapowiadające nastroje rewolucyjne i zawierające głęboką krytykę absolutyzmu komedie Cyrulik sewilski i Wesele Figara P. de Beaumarchais. Jedynym wybitnym poetą okresu był A. Chénier, stracony podczas rewolucji. W XIX stuleciu romantyzm głosił indywidualizm i prawo do wyobraźni, ujawniania emocji i postaw skrajnych. A. de Musset, V. Hugo, A. de Vigny odnowili poezję. Powstawały wielkie powieści psychologiczne i realistyczne; tworzyli Stendhal, H. de Balzac, w latach 50. pojawili się G. Flaubert i G. de Maupassant. Ewolucji ku naturalizmowi przewodził É. Zola. Nowe pokolenie poetów to symboliści: Ch. Baudelaire, S. Mallarmé, P. Verlaine i J.A. Rimbaud. U progu XX stulecia M. Proust wprowadził do powieści introspekcję i "pamięć afektywną", wielkie dzieła powieściowe tworzyli też R. Rolland, A. France i A. Gide. Jeszcze jednym odnowicielem poezji okazał się G. Apollinaire, surrealista, do którego następców należeli m.in. A. Breton, P. Éluard i L. Aragon (także powieściopisarz). W okresie między wojnami światowymi na szczególną uwagę zasługują twórcy podsuwający czytelnikom wzorce postępowania i postaw: H. de Montherlant, A. Malraux, A. de Saint-Exupéry, lit. katolicka G. Bernanosa i F. Mauriaca. Interesująca była twórczość teatralna J. Giraudoux i J. Anouilha. Szereg znakomitych twórców grupują egzystencjaliści (J.P. Sartre, A. Camus, S. de Beauvoir), pojawia się po II woj. świat. specyficzna poezja H. Michaux i J. Préverta, w prozie tzw. antypowieść (M. Butor, A. Robbe-Grillet), teatr absurdu (S. Beckett, E. Ionesco, J. Genet, A. Adamov, F. Arrabal), popularna twórczość F. Sagan i G. Simenona. Od końca lat 70. wpływ lit. franc. na inne literatury eur. zmniejszył się, co wiąże się też z malejącą dziś rolą w kulturze form stricte literackich na rzecz audiowizualnych.

Reklama

Powiązane hasła:

FLAUBERT Gustave, RENARD, RIVAROL, BAZIN Hervé, ORMESSON, TZARA, RADIGUET, ROUSSEAU, FARSA, NOAILLES

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama