Reklama

POLSKA. WARUNKI NATURALNE. BOGACTWA MINERALNE

polskie zasoby surowców mineralnych obejmują łącznie ponad 70 rozmaitych kopalin; wśród surowców energetycznych największe znaczenie ma występujący w Zagłębiach Węglowych -Dolnośląskim i Lubelskim węgiel kamienny, którego udokumentowane zasoby (do głęb. 1000 m) wynoszą 64,9 mld t; Zagłębie Górnośląskie należy do największych w świecie i obejmuje obszar ok. 4500 km2; ok. 75% zasobów stanowi węgiel płomienny i gazowo-płomienny (stosunkowo niskiej jakości ze względu na zasiarczenie), pozostałą część najcenniejszy węgiel koksujący; znacznym utrudnieniem eksploatacji są towarzyszące tu złożom węgla kamiennego zasoby metanu, obliczane na 50 mld m3; ze względu na trudne warunki wydobycia (a co za tym idzie - wysokie koszty) Zagłębie Lubelskie nie ma charakteru rozwojowego, nieekonomiczna stała się też eksploatacja złóż w Zagłębiu Dolnośląskim; spore znaczenie energetyczne posiadają złoża węgla brunatnego (obliczane na ponad 40 mld t), występujące w zach. i środk. P., eksploatowane w Bełchatowskim, Konińskim i Turoszowskim Zagłębiach Węgla Brunatnego; udokumentowane zasoby ropy naftowej są bez większego znaczenia dla gospodarki; wydobycie reliktowe w Krośnieńsko-Jasielskim Zagłębiu Naftowym (eksploatowanym od przeszło 100 lat) oraz na Pobrzeżu Szczecińskim i Koszalińskim; niewiele większe znaczenie mają zasoby gazu ziemnego, skoncentrowane w rejonie Przemyśla, Krosna i Jasła, w Kotlinie Sandomierskiej (Lubaczów, Mielec), Wielkopolsce (Nowa Sól, Rawicz, Jaroszów, Ostrów Wielk.), na Górnym Śląsku (Wodzisław Śląski) oraz na Pobrzeżu Szczecińskim i pod dnem Bałtyk. Spośród złóż rud metali największe znaczenie mają rudy miedzi (ok. 10% zasobów światowych), skoncentrowane w Legnicko-Głogowskim Zagłębiu Miedziowym (Lubin) oraz na Dolnym Śląsku (w rejonie Bolesławca i Złotoryi); ich zasoby wynoszą ok. 3,4 mld t i charakteryzują się wysoką jakością (1,6% miedzi) oraz cennymi domieszkami srebra, kobaltu, wanadu, cyny, niklu; znaczne są również zasoby rud cynkowo-ołowiowych (obliczane na 216 mln t), występujące na pograniczu Wyż. Krakowsko-Częstochowskiej i Wyż. Śląskiej (w rejonie Olkusza, Bolesławia, Chrzanowa, Zawiercia, Tarnowskich Gór); mniejsze znaczenie mają niskoprocentowe złoża rud żelaza, gł. syderytów ilastych i limonitów, występujące w rejonie Częstochowy i Wielunia, Łęczycy i na Kielecczyźnie (Starachowice, Stąporków); z innych rud metali w P. wydobywane są rudy niklu (Ząbkowice Śląskie), barytu (Wałbrzych), spore znaczenie perspektywiczne mają odkryte 1962 złoża magnetytu wanado- i tytanonośnego (ok. 1 mld t) w rejonie Suwałk (nie eksploatowane). Z surowców przem. chemicznego P. dysponuje znacznymi zasobami siarki (rzędu 756 mld t) i soli kamiennej (88 mld t); siarka eksploatowana jest gł. w Tarnobrzeskim Okręgu Siarkowym (metodą podziemnego ługowania), nadto występuje w rejonie Szydłowca i Lubaczowa; złoża soli kamiennej, obok tradycyjnego ośr. górnictwa solnego w Bochni i Wieliczce, występują m.in. na Kujawach (Inowrocław, Kłodawa, Rogóźno, Mogilno) i w płn.-wsch. Wielkopolsce; nadto udokumentowano istnienie złóż soli potasowych nad Zat. Pucką. Z surowców skalnych P. posiada bogate i różnorodne zasoby skał przydatnych w budownictwie, m.in. granity, sjenity, bazalty, kwarcyty, dolomity, melafiry, marmury, piaskowce (w Sudetach i na Przedgórzu Sudeckim); wapienie, zlepieńce, piaskowce (na Wyż. Małopolskiej, zwł. w rejonie G. Świętokrzyskich); porfiry i diabazy (Krzeszowice k. Krakowa), margle i wapienie kredowe (na Wyż. Lubelskiej); gips i anhydryty (w Niecce Nidziańskiej); kreda (w woj. lubelskim), kaolin i gliny ogniotrwałe (na Dolnym Śląsku i Wyż. Małopolskiej); gliny, iły, piaski, żwiry na obszarze prawie całego kraju. Do bogactw mineralnych zaliczyć trzeba nadto liczne źródła mineralne (solanki, szczawy, wody chlorkowe, wodorowęglanowe), występujące zwł. na terenie Sudetów i Beskidów, oraz bogate zasoby wód geotermalnych - m.in. na Podhalu, między Koninem a Łodzią, Poznaniem a Piłą oraz w okolicach Szczecina.

Reklama

Podobne hasła:

  • WĘGRY, po węgiersku Magyaroszág,...

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama